Ik ga op reis en neem mee: kaarten, passer en kompas om mijn route uit te stippelen, citroenen tegen de scheurbuik, een zeewaardig fregat met twee- à driehonderd ervaren zeelui om veilig Kaap de Goede Hoop te bereiken en een journaal om alles zorgvuldig in op te schrijven.
Waar je tegenwoordig zonder problemen een vliegticket naar de VS of Japan kunt kopen, was reizen in het verleden een moeizame, dure en langdurige onderneming. Na de ‘ontdekking’ van Amerika in 1492 begonnen reizigers de wereldkaart stukje bij beetje in te vullen. Dankzij logboeken, scheepsjournalen en avontuurlijke reisverhalen leren we hoe reizigers in het verleden de wereld ontdekten en omgingen met vreemde, nieuwe oorden. Dat leidde tot welvaart voor Europa, maar ook tot uitbuiting, slavernij en wandaden. Daarover lees je meer in het thema ‘Slavernij’.
Dit thema bestaat uit vier onderdelen. In deel 1 kijken we naar een van de oudste Nederlandse reisverhalen, De reis van Sint Brandaan. Tijdens een tocht van negen lange jaren komt deze twaalfde-eeuwse heilige in contact met reuzen, duivels en engelen en leert hij de wereld kennen als geschenk van God. In deel 2 springen we naar de zeventiende eeuw en kijken we hoe jongeren uit rijke gezinnen op educatiereis naar Frankrijk en Italië gingen. Onderweg deden zij kennis en handige contacten op. Tegelijkertijd wisten zij zich vreselijk te misdragen. In deel 3 kijken we naar de ontdekkingsreis van Willem Barentsz en Jacob van Heemskerck, die aan het einde van de zestiende eeuw een nieuwe noordelijke route naar Azië zochten. Dankzij het verslag van Gerrit de Veer kunnen we lezen hoe zij in het hoge noorden op het ijs vastliepen en een winter lang in bittere kou moesten zien te overleven. In deel 4 ten slotte kijken we hoe thuisblijvers fantaseerden over verre landen door imaginaire reisverhalen op papier te stellen. Door te kijken naar Krinke Kesmes (1708) van Henrik Smeets en De Bataafsche Republiek (1798) van Gerrit Paape zien we hoe schrijvers nadachten over een andere, soms perfecte wereld op een ver eiland of in een verre toekomst.
